Herbicydy w bobowatych

Z tych trzech wariantów, prawdopodobnie większość plantatorów wybierze wariant pierwszy, czyli dywersyfikację upraw. Zatem powstaje pytanie jakie gatunki roślin wybrać?
Jedną z propozycji mogą być rośliny z rodziny bobowatych, potocznie nazywane strączkowymi, tj. groch zwyczajny, łubin biały, wąskolistny i żółty, bobik oraz soja. Do ubiegłego sezonu wegetacyjnego, gatunki te zajmowały zaledwie około 1,2% w ogólnej strukturze zasiewów. Jednak w związku z nową polityką rolną UE oraz ze względu na swoje walory przyrodniczo-biologiczno ekonomiczne rośliny te, prawdopodobnie w ciągu najbliższych kilku lat, będą stanowić główną „grupę” wykorzystywaną w produkcji roślinnej, a przez to i zwierzęcej.
Postawmy sobie zatem pytanie: co jest nadrzędnym celem plantatora uprawiającego rośliny strączkowe? Odpowiedź brzmi: uzyskanie odpowiednio wysokiego plonu zielonki lub nasion o pożądanych parametrach jakościowych. Taki efekt można uzyskać poprzez zastosowanie kompleksowej ochrony, herbicydowej, fungicydowej jak i insektycydowej.
Jednym z pierwszych zabiegów jakie rolnik powinien wykonać na swojej plantacji jest ograniczenie konkurencji ze strony chwastów. Występowanie zaledwie kilku gatunków chwastów w przypadku niewłaściwego lub spóźnionego zwalczania może spowodować ich masowe występowanie, co w konsekwencji może doprowadzić do obniżenie plonu nasion nawet o 50%. Stosowanie tylko metod mechanicznych jest zazwyczaj niewystarczające, a często wykonanie ich w nie odpowiednim momencie może spowodować uszkodzenia roślin strączkowych.
Z tego względu większość plantatorów decyduje się na użycie odpowiednich zabiegów herbicydowych, które pozwalają na utrzymanie plantacji w stanie wolnym od chwastów przez okres przynajmniej 8-10 tygodni.
Odchwaszczanie roślin strączkowych za pomocą herbicydów nie jest łatwym zadaniem, gdyż wymaga od plantatora stale aktualnej wiedzy na temat herbicydów zalecanych w tych uprawach. Gdyby opracować listę herbicydów rekomendowanych w różnych uprawach rolniczych, to z całą pewnością ostatnie miejsce zajęłyby plantacje zielarskie oraz rośliny strączkowe. O problemie braku rejestracji nowych herbicydów w uprawach roślin strączkowych mówiło się od co najmniej kilkunastu lat. Niestety asortyment herbicydów zalecanych do stosowania w tej grupie roślin z roku na rok był stale ograniczany.
Jeszcze do niedawna, producenci tej grupy roślin, narzekali na niewielki wybór środków.

Jednak rosnące z roku na rok, zainteresowanie plantatorów roślinami strączkowymi, „wymusiło” na producentach środków ochrony roślin rozszerzenie rejestracji niektórych preparatów o tę grupę roślin. Najlepiej pod tym względem przedstawia się sytuacja w uprawach grochu i bobiku, nadal nieco gorzej jest w łubinach, jednak co cieszy najbardziej to fakt zarejestrowania pierwszego w Polsce herbicydu w uprawie soi!
Obecnie najwięcej preparatów zarejestrowanych jest w uprawach grochu. Jeszcze dwa lata temu plantator miał do dyspozycji zaledwie 11 herbicydów, natomiast w roku bieżącym aż 32 herbicydy selektywne i 1 nieselektywny.
Obecnie w grochu można stosować następujące substancje aktywne herbicydów:
• w terminie przedwschodowym (1-3 dni po siewie): linuron (Afalon Dyspersyjny 450 SC, Aflex Super 450 SC, Linur 450 SC, Linurex 500 SC, Nightjar B 450 SC, Nightjar C 450 SC, Nightjar D 450 SC, Nuflon 450 SC); chlomazon\ (Command 360 CS, Command 480 EC, Golden Clomazon 360, Golden Clomazon 480 EC, Kilof 480 EC, Szpada 480 EC); linuron + chlomazon (Harrier 295 ZC), s-metolachlor (Dual Gold 960 EC); pendimetalina (Stomp Aqua 455 CS); glifosat (Roundup Max 2)
• w terminie powschodowym (przy wysokości roślin 6-12 cm, tj. na początku pojawienia się wąsów czepnych): bentazon (Agro Bentazon 480 SL, Basagran 480 SL, Realchemie Bentazon SL, Wolof A 480 SL, Wolof B 480 SL, Wolof C 480 SL); bentazon + imazamoks (Corum 502,4 SL); MCPB (Butoxone M 400 SL).
Ponadto w terminie powschodowym (co najmniej 2-4 liście właściwe) można stosować następujące substancje aktywne graminicydów*: propachizafop (Agil - S 100 EC, Agil 100 EC, Aria 100 EC); chizalofop- P tefurylowy (Grapan Extra 40 EC, Pantera 040 EC); fluazyfop-P butylowy (Fusilade Forte 150 EC); cykloksydym (Focus Ultra 100 EC).

W uprawie bobiku jeszcze dwa lata temu dopuszczonych do stosowania było 7 preparatów, a obecnie zarejestrowanych jest 9 herbicydów selektywnych oraz 2 nieselektywne. Obecnie w bobiku można stosować następujące substancje aktywne herbicydów:
• w terminie przedwschodowym (1-3 dni po siewie): linuron (Aflex Super 450 SC, Nuflon 450 SC); chlomazon (Command 480 EC, Golden Clomazon 480 EC, Kilof 480 EC, Szpada 480 EC); glifosat (Roundup Max 2)
• w terminie powschodowym (co najmniej 2-4 liście właściwe) można stosować jedynie następujące substancje aktywne graminicydów: propachizafop (Agil 100 EC, Aria 100 EC); fluazyfop-P butylowy (Fusilade Forte 150 EC).
Ponadto w uprawie bobiku można aplikować desykant** w terminie, gdy około 80% strąków jest sczerniałych, a pozostałe 20% brązowieje.
Jedyną dopuszczoną substancją aktywną jest dikwat (Reglone 200 SL).
Natomiast w uprawie łubinów z 2 preparatów dostępnych jeszcze dwa lata temu, aktualnie zarejestrowane są 2 herbicydy selektywne oraz 1 nieselektywny. W tej chwili w łubinach można stosować następujące substancje aktywne herbicydów:
• w terminie przedwschodowym (1-3 dni po siewie): linuron (Afalon Dyspersyjny 450 SC)
• w terminie powschodowym (co najmniej 2-4 liście właściwe) można stosować jedynie fluazyfop-P butylowy (Fusilade Forte 150 EC).
Ponadto w uprawie łubinów można używać środka desykującego w terminie, gdy strąki na pędzie i co najmniej 50% bocznych są zbrązowiałe, pozostałe są żółte, a nasiona fizjologicznie dojrzałe. Jedyną dopuszczoną substancją aktywną jest dikwat (Reglone 200 SL).

Nowością jest fakt rozszerzenia rejestracji metrybuzyny w postaci herbicydu Sencor Liquid 600 SC na plantacje soi. Jest to pierwszy w Polsce herbicyd, który można stosować w terminie przedwschodowym (1-3 dni po siewie) w uprawie tej rośliny. Rejestracja została rozszerzona jeszcze we wrześniu 2014 roku, ale dopiero w tym sezonie wegetacyjnym plantatorzy będą mogli bez obaw, a zatem legalnie, stosować herbicyd Sencor Liquid 600 SC na swoich plantacjach.
*Graminicydy – jest to grupa herbicydów, przeznaczona do powschodowego zwalczania rocznych i wieloletnich gatunków chwastów jednoliściennych, które występują w uprawach dwuliściennych.
**Desykanty – są to środki chemiczne, których głównym celem jest jak najszybsze doprowadzenie do utraty wody (dosuszenie) nadziemnych części (łodyg, liści, łuszczyn czy strąków) różnych roślin uprawnych (np. ziemniaków, rzepaku czy strączkowych).

dr inż. Tomasz R. Sekutowski
I U N i G - P I B w Puławach
Zakład Herbologii i Technik
Uprawy Roli Wrocław